De arbeidsmarkt is krap en productiviteit blijft achter, maar AI kan hierin veel betekenen. In een eerdere blog deelden we al tips over het starten met AI binnen jouw onderneming. Nu kijken we verder: AI zal op korte termijn een grote rol spelen bij strategische beslissingen. Dat vraagt om een gedegen aanpak voor zowel de implementatie als het beheersen van de risico’s.

Ook op Europees niveau is er volop aandacht voor de risico’s van AI. Zo is er de EU AI Act, een wet die richtlijnen biedt om veiligheid, transparantie en ethische normen te waarborgen. Tegelijkertijd stimuleert deze wet innovatie en beschermt het de rechten van burgers.

In deze blog bespreken we de belangrijkste risico’s van AI, specifiek vanuit het perspectief van risicomanagement door de CFO. We lichten verschillende risicogebieden uit en geven je praktische tips om deze risico’s effectief te beheersen.

Risico's van Artificial Intelligence

Wanneer je kijkt naar de risico’s van AI vanuit het perspectief van een CFO, dan zijn deze onder te verdelen in de volgende gebieden:

• Ethische risico’s: AI brengt ethische dilemma’s met zich mee, zoals bias in algoritmen. Dit kan leiden tot discriminerende beslissingen. Transparantie en eerlijkheid zijn cruciaal bij de ontwikkeling, implementatie en het gebruik van AI.
   
• Operationele risico’s: Fouten in AI-modellen of systeemstoringen kunnen bedrijfsprocessen verstoren. Grondige monitoring en herstelmechanismen helpen deze risico’s beheersen.
   
• Data-gerelateerde risico’s: Generatieve AI heeft grote hoeveelheden data nodig, wat kan leiden tot privacy- en beveiligingsproblemen. Zorg voor strikte data governance en beveiligingsmaatregelen om gevoelige informatie te beschermen. Ook is hoogwaardige kwaliteit van de data belangrijk om bias, discriminatie of foutieve beslissingen te voorkomen.
   
• Financiële risico’s: AI vraagt om aanzienlijke investeringen, zowel bij implementatie als onderhoud. Werk daarom een heldere business case uit met SMART KPI’s om de kosten en baten scherp te monitoren.
   
• Reputatie risico’s: Fouten of misbruik van AI kunnen imagoschade veroorzaken. Transparantie over het gebruik van AI en proactief reageren op eventuele problemen, zijn daarom belangrijk. Overweeg ook CSRD/ESG-factoren, zoals energieverbruik, bij de evaluatie van dit risico.
   
• Beveiligingsrisico’s: AI kan zwakke punten op het gebied van veiligheid met zich meebrengen. Regelmatige audits en sterke beveiligingsprotocollen zijn onmisbaar om de integriteit van systemen en toegangsbeveiliging te waarborgen.
   
• Compliance risico’s: Niet voldoen aan wet- en regelgeving, zoals de EU AI Act, kan leiden tot juridische sancties en reputatieschade. Zorg dat jouw systemen volledig compliant zijn.

Een sterke AI-visie als basis voor risicomanagement

Een duidelijke visie op AI is essentieel. Dit hoeft niet groots te zijn, maar moet wel aansluiten bij de strategische doelen van jouw organisatie. Een goed visiedocument beschrijft de rol van AI binnen de organisatie en zorgt voor afstemming tussen afdelingen. Zodat iedereen begrijpt hoe er met AI om wordt gegaan en hoe het kan bijdragen aan de bedrijfsdoelstellingen.

Een sterke AI-visie helpt om ethische normen en compliance met wetgeving, zoals de EU AI Act en de AVG, te waarborgen. Zo zorg je ervoor dat de implementatie van AI niet alleen effectief is, maar ook verantwoord en transparant. Een visiedocument is zo de basis voor effectief risicomanagement.

Tips voor beheersing van AI-risico's

Elke sector en onderneming kent andere uitdagingen en risico’s. Daarom is het altijd aan te raden hier een goede analyse van te maken. Zowel voor de food- en agrisector waar we ons met Allium met name op richten, als voor andere sectoren zijn dit een aantal tips voor de beheersing van AI-risico’s:

1. Investeer in bewustzijn en training voor je medewerkers
Zorg dat medewerkers begrijpen hoe AI kan bijdragen aan processen zoals teeltoptimalisatie, voedselveiligheid en logistiek. Organiseer trainingen waarin je AI-toepassingen vertaalt naar praktische toepassingen in de sector.
 

2. Zet gekwalificeerd personeel in voor cruciale AI-toepassingen
Denk hierbij aan specialisten in precisielandbouw, data-analyse of automatisering. Ze kunnen helpen bij het implementeren van AI-oplossingen zoals het monitoren van gewassen via drones of het optimaliseren van distributieroutes.
 

3. Zorg voor een sterke data governance en beveiliging
Veel AI-toepassingen in de food- en agrisector, zoals voorspellingen over oogstopbrengsten of voorraadbeheer, vereisen toegang tot grote hoeveelheden data. Waarborg dat deze data veilig en van hoge kwaliteit is, om problemen zoals verkeerde analyses of privacy risico’s te voorkomen.)
 

4. Laat interne en externe audits uitvoeren, bijvoorbeeld om bias en ethiek te toetsen
Controleer regelmatig of de AI-modellen in lijn zijn met ethische normen en dat er geen ongewenste vooroordelen (bijvoorbeeld in prijscalculaties of resource-allocation) worden geïntroduceerd. Denk ook aan audits gericht op voedselveiligheid en duurzaamheid.
 

5. Communiceer transparant over AI-gebruik
Wees open over hoe AI wordt ingezet binnen jouw processen, bijvoorbeeld bij het verbeteren van productiekwaliteit of het minimaliseren van voedselverspilling. Transparantie versterkt het vertrouwen van klanten, partners en regelgevers.
 

6. Blijf op de hoogte van nieuwe wetgeving en ontwikkelingen
Wet- en regelgeving rondom voedselveiligheid en duurzaamheid, zoals de EU AI Act of specifieke normen in de Agri & Food sector, veranderen snel. Zorg dat je altijd compliant bent met de nieuwste regels.
 

7. Maak business cases met duidelijke KPI’s
Stel concrete doelen op voor AI-implementaties, zoals een X% reductie in waterverbruik of een X% stijging in opbrengsten. Dit helpt om de kosten-batenverhouding van AI-projecten in kaart te brengen en te monitoren.
 

8. Organiseer interne evaluatiesessies en stel elkaar kritische vragen
Bespreek regelmatig met je team hoe AI-oplossingen bijdragen aan bijvoorbeeld efficiënter grondstoffengebruik, duurzaamheid of kwaliteit. Stel vragen als: "Halen we de gewenste resultaten?" en "Zijn er risico’s die we over het hoofd zien?"

AI ontwikkelt zich razendsnel en dat brengt uitdagingen én kansen met zich mee. Het is aan bedrijven om proactief en flexibel te blijven. Door de risico’s goed te beheersen, kun je optimaal profiteren van wat AI te bieden heeft.

Benieuwd hoe wij kunnen helpen met een AI-visiedocument, strategie of risicobeheersing binnen jouw organisatie? Neem gerust contact op. We denken graag met je mee!